ศูนย์ข้อมูลการลงพื้นที่งานวิจัยชุมชน ของศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
วันเสาร์ที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2567
ไซนู
การทำ “ไซนู” เป็นการสืบทอดภูมิปัญญามาจากบรรพบุรุษ โดยใช้วัสดุธรรมชาติ นั่นก็คือไม้ไผ่สีสุกหรือไผ่ตง ที่หาได้ในหมู่บ้าน โดยนำไม้ไผ่มาสานเป็นไซ นำมาใช้ในการดักปลากดตัวใหญ่ กุ้งแม่น้ำ แลน (ตัวเงินตัวทอง) ตามทุ่งนา ในอดีต วิถีชีวิตของชาวบ้าน เมื่อเสร็จจากฤดูเก็บเกี่ยวข้าว ชาวบ้านมักมีเวลาว่างจากการทำนา จึงใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์โดยการประกอบอาชีพต่างๆ เพื่อเสริมรายได้ของพวกเขา เช่น ทำไร่นาสวนผสมและการหาปลา โดยออกหาปลาตามธรรมชาติ ห้วย หนอง คลอง บึง เมื่อครั้งสมัยโบราณ กุ้ง หอย ปู ปลา สามารถที่จะหากินได้โดยง่าย เพียงแต่ใช้ไซนู ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ใช้ดักจับสัตว์น้ำสัตว์บก แบบง่ายๆ ก็จะได้กุ้งแม่น้ำตัวใหญ่ ปลากด ปลาช่อน มาเป็นอาหารอย่างไม่ยาก
ไซนู เป็นเครื่องมือใช้ดักสัตว์น้ำและสัตว์บกที่มีขนาดใหญ่ได้ถึงน้ำหนัก 10กิโลกรัม เช่น ตะกวด (แลน) โดยใช้เหยื่อเป็นปลาล่อเหยือมาติดกับดัก เมื่อเหยือไปกัดกินเหยื่อล่อที่เสียบสลักดึงขึงกับเสาและคันธนูไว้ ประตูก็จะดีดลงมาปิด ไซมีหลายรูปทรง ตั้งชื่อตามรูปทรงนั้น เช่น ไซนู สานเป็นรูปกรวยปากไซบานออกเป็นรูปปากแตร มีคันธนูขึงเชือกผูกกับสลักใส่เหยื่อล่อไว้
ประโยชน์
-ใช้ในการดักปลากด โดยใช้เนื้อเป็นเหยื่อ
-ใช้ในการดักกุ้งแม่น้ำ โดยใช้เนื้อมะพร้าวเผาเป็นเหยื่อ
-ใช้ในการดักตะกวด โดยใช้ปลาเป็นเหยื่อ
-เป็นเครื่องมือในการทำมาหากิน เพื่อการยังชีพได้
วิธีการทำไซนู
เตรียมอุปกรณ์ ประกอบด้วย
1.ไม้ไผ่สีสุก หรือไม้ไผ่ตก ขนาดขึ้นอยู่กับสัตว์ที่จะดัก
2. สิ่ว
3. สว่าน
4.เชือกไนล่อน 2 ขนาด
5.ฆ้อน
6.เลื่อย
7.พร้า
8.ลวด หรือเหล็กขนาด1-2หุนพร้อมที่ดัดเหล็ก
ขั้นตอนการทำ
1. ตัดไม้ไผ่ตงหรือไผ่สีสุก ตามขนาดที่ต้องการใช้ดักสัตว์
2. ผ่าไม้ไผ่เป็นซี่ขนาด 1 CM.
3. ดัดเหล็กทำขอบปากไซนูเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนาดตามความเหมาะสมเช่น ไซนูดักปลา ขนาดประมาณ สูง 14นิ้ว กว้าง 13นิ้ว
4. จัดทำโครงสร้างปากคล้ายปากแตร ใช้ซี่ไม้ไผ่มาผูกประกบกับลวดหรือเหล็ก ใช้เชือกไนล่อนมัดตรึงให้แน่น
5. เชือกเล็ก(สีเขียวตามภาพ)ใช้สำหรับถักร้อยมัดโครงสร้างเป็นรูปทรงแตร
6. ทำสลักสำหรับเสียบเหยือโดยเลือกไม้ไผ่แก่จัดขนาดประมาณ 1คืบไว้เสียบล่อเหยื่อ
7. คันธนู ใช้ไม้ไผ่สีสุกยาวประมาณ 1.5เมตร ขนาดไม้ไผ่ประมาณ 1นิ้ว
8. ใชเชือกไนล่อนใหญ่ (สีแดงตามภาพ)ทำเป็นสายธนู
9. ใช้สายไฟหรือลวดมัดปากประตูคันธนูกับเสาประตู
สมัครสมาชิก:
ส่งความคิดเห็น (Atom)
มรดกภูมิปัญญาเกี่ยวกับอุปกรณ์วิถีทำนา
องค์ความรู้ มรดกภูมิปัญญาเกี่ยวกับอุปกรณ์วิถีทำนา การทำนา หมายถึง การปลูกข้าวและการดูแลรักษาต้นข้าวในนา ตั้งแต่ปลูกไปจนถึงเก็บเกี่ยว กา...

-
เมื่อเดินทางมาตามทางหลวงสาย 4013 เลียบชายหาด เส้นทางสายปากพนัง-หัวไทร มาถึง ต.ขนาบนาค หมู่ที่ 10 ข้ามสะพานหน้าโกฎิเลี้ยวขวามาตามถนนเลียบคล...
-
องค์ความรู้ มรดกภูมิปัญญาเกี่ยวกับอุปกรณ์วิถีทำนา การทำนา หมายถึง การปลูกข้าวและการดูแลรักษาต้นข้าวในนา ตั้งแต่ปลูกไปจนถึงเก็บเกี่ยว กา...
-
วิธีการทำกับดักนก ใช้ดักนกอีลุ้ม นกพริก ฯลฯ เตรียมอุปกรณ์ ประกอบด้วย 1.ไม้ไผ่สีสุก ทำแม่กับ ขนาดยาวประมาณ 65 ซ.ม. 2. สิ่ว 3. สว่าน 4.เ...
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น